ုိဆက္ဆံရာ၌ မင္း၊ ငါ၊ က်ဳပ္၊ ခင္ဗ်ား၊ က်ြန္ေတာ္၊ က်မ
စသည္ျဖင့္ ေျပာဆုိျခင္း မျပဳရ။ မိမိကုိယ္ကုိေျပာလ်ွင္ “တပည့္ေတာ္၊ ဘုရားတပည့္ေတာ္”
ဟုသုံးႏွဳန္းေျပာဆုိရမည္။ “မင္း၊ သင္၊ ခင္ဗ်ား၊” အစား “အရွင္ဘုရား” ဟု သုံးႏွဳန္းေျပာဆုိရမည္။
ေခၚေသာအခါမွာလည္း “ကုိရင္ဘုရား၊ ဦးပဥၨင္းဘုရား၊ ဆရာေတာ္ဘုရား၊ ဘုန္းဘုန္းဘုရား”
ဟု ေခၚေဝၚသုံးႏွဳန္းရမည္။
ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားကုိ လူပုဂၢဳိလ္မ်ားက ေျပာဆုိေလ်ွာက္ထားရာ၌ “ထမင္းစားပါဘုရား၊ ဟင္းစားပါဘုရား”
စသည္ျဖင့္ မေျပာရပါ။ ဤသုိ႔ေျပာလ်ွင္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားမွာ ဝိနည္းသိကၡာပုဒ္အရ ဘုဥ္းေပးသုံးေဆာင္
ခြင့္ မရွိေတာ့ေပ။ ထမင္းအစား “ဆြမ္း” ဟုသုံးႏွုန္းရမည္ျဖစ္ပါသည္။ “ဆြမ္းဘုဥ္းေပးပါဦး ဘုရား၊
ဆြမ္းဟင္းမ်ား ျပည့္စုံပါသလားဘုရား” စသည္ျဖင့္ ေျပာဆုိေလ်ွာက္ထားရမည္ျဖစ္သည္။
ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား ခရီး သြားေနစဥ္ မိမိက ခဏေခတၱရပ္တန္႔ေစျပီး စကားေျပာလုိလ်ွင္
“ရပ္ေတာ္မူပါဦးဘုရား” စသည္ျဖင့္ ေျပာဆုိေလ်ွာက္ထားရပါသည္။
ဆြမ္းခံၾကြလာလ်ွင္ ေလာင္းလွဴလုိပါက “ရပ္ေတာ္မူပါဦးဘုရား” ဟုေလ်ွာက္ထားျပီး ရုိေသစြာ ဆြမ္းႏွင့္
ဆြမ္းဟင္းမ်ားကုိ ေလာင္းလွဴရသည္။ မေလာင္းလွဴနုိင္ပါကလည္း “ကန္ေတာ့ပါေသးရဲ႕ဘုရား
ကန္ေတာ့ဆြမ္းပါဘုရား” စသည္ျဖင့္ ေျပာဆုိေလ်ွာက္ထားရသည္။ လမ္းမွာ ခဏ ေခတၱရပ္၍ ရဟန္း
သံဃာေတာ္မ်ားႏွင့္လည္း စကားေျပာဆုိပါက ေရွးဦးစြာ လက္အုပ္ကေလးခ်ီ၍ ဦးညြတ္လုိက္ျပီးမွ
ဆက္လက္ျပီး စကားေျပာရသည္။ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားထံသုိ႔ သြားေသာအခါ မိမိေတြ႔ရွိသည့္
ရဟန္းသံဃာေတာ္အား ေရွးဦးစြာ ရွိခုိးဦးခ်ရသည္။ျ
မတ္စြာဘုရားဆင္းတုေတာ္မ်ားရွိေသာေနရာျဖစ္ပါက ေရွးဦးစြာျမတ္စြာဘုရားဆင္းတုေတာ္အားရွိခုိးျပီးမွ
ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားကုိ ရွိခုိးဦးခ်ရသည္။
ရွိခုိးဦးခ်နည္း
ေစတီေတာ္၊ ရုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္မ်ားႏွင့္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားကုိ ရွိခုိးဦးခ်ေသာအခါ စနစ္က်ရန္လုိပါသည္။
(က)။ အမ်ဳိးသားျဖစ္ပါက ေရွးဦးစြာ ေဆာင့္ေၾကာင့္ထုိင္ပါ။ (အမ်ဳိးသမီးျဖစ္က ၾကဳံ႕ၾကဳံ႕ထုိင္ရန္)
(ခ)။တံေတာင္ႏွစ္ခုကုိ ဒူးႏွစ္ဖက္ေပၚသုိ႔တင္၍ လက္ႏွစ္ဖက္ကုိ (လက္ငါးေခ်ာင္း အခ်င္းခ်င္း
ညီညီညာညာ ျဖစ္ေစလ်က္) ယွက္မုိးျပီး နဖူးအလယ္တည့္တည့္ကုိ ေရာက္ေအာင္ထားပါ။ ထုိအခါ
လက္ႏွစ္ဖက္ယွက္မုိး ထားျခင္းသည္ ၾကာငုံဖူးကေလးကဲ့သုိ႔ တင့္တင္တယ္တယ္
႐ႈစဖြယ္ေလးျဖစ္ပါလိမ့္မည္။
(ဂ)။ သုံၾကိမ္ ရွိခုိးဦးခ်ပါ။
(၁)။ ပထမအၾကိမ္ ဗုဒၶံ ပူေဇမိ။
(၂)။ ဒုတိယအၾကိမ္ ဓမၼံ ပူေဇမိ။
(၃)။ တတိယအၾကိမ္ သံဃံ ပူေဇမိ။
ဤ “ဗုဒၶံ ပူေဇမိ” စသည္တုိ႔ုိ ႏွုတ္ျဖင့္ အသံထြက္ေအာင္ ရြတ္ဆုိရန္ မလုိပါ။ စိတ္ထဲက
အဓိပၸါယ္ေပါက္ေအာင္ ႏွလုံးသြင္း၍ ရွိခုိးဦးခ်ရန္ျဖစ္သည္။ ေရွးဦးစြာ ပါဠိကုိ
အသံထြက္ပီသေအာင္ ေလ့လာက်က္မွတ္ထားပါ။ အနက္ အဓိပၸာယ္ကုိလည္း
ရေအာင္သိေအာင္ၾကိဳးစားထားပါ။
အနက္
(၁)။ ဗုဒၶံ၊ ျမတ္စြာဘုရားကုိ၊ ပူေဇမိ၊ ပူေဇာ္ပါ၏ အရွင္ဘုရား။
(၂)။ ဓမၼံ၊ တရားေတာ္ျမတ္ကုိ ၊ ပူေဇမိ၊ ပူေဇာ္ပါ၏ အရွင္ဘုရား။
(၃)။ သံဃံ၊သံဃာေတာ္ျမတ္ကုိ၊ ပူေဇမိ၊ ပူေဇာ္ပါ၏ အရွင္ဘုရား။
(ဃ)။ထိျခင္းပါးမ်ဳိး
ရွိခုိးဦးခ်ရာ၌ ထိျခင္းငါးမ်ဳိးႏွင့္ ညီညြတ္ေအာင္ ရွိခုိးဦးခ်ရပါသည္။ ေျမေပၚမွာ ရွိခုိးက ေျမႏွင့္ထိေအာင္၊
ၾကမ္းေပၚမွာ ရွိခုိးက ၾကမ္းႏွင့္ထိေအာင္ ၊ ဖ်ာေပၚမွာရွိခုိးက ဖ်ာႏွင့္ထိေအာင္၊ ေကာ္ေဇာေပၚမွာ ရွိခုိးဦးခ်ရသည္။
ယင္းထိျခင္းငါးမ်ဳိးဆုိသည္မွာ ဒူးႏွစ္ဖက္၊ တံေတာင္ႏွစ္ဖက္ႏွင့္ နဖူးဟူေသာ ငါးမ်ဳိးတုိ႔ကုိ
ၾကမ္းျပင္သုိ႔ထိေအာင္ ရွိခုိးဦးခ်ျခင္းျဖစ္သည္။
ရဟန္းသံဃာမ်ားအား ဆြမ္းကပ္ပုံ ဆြမ္းကပ္နည္းမ်ားကုိ ဆက္လက္ေရးသားပါဦးမည္။
စာဖတ္သူအားလုံးသက္ရွည္က်န္းမာစိတ္ခ်မ္းသာျပီး လုိရာဆႏၵမ်ားတစ္လုံးတစ္ဝတည္းျပည့္ဝၾကပါေစ။
က်မ္းကုိး။         ။
ဗုဒၶဘာသာေကာင္းတစ္ေယာက္​(သာသနာေရးဝန္ၾကီးဌာန)
အရွင္ဝိမလဝံသ(နာလႏၵာတကၠသုိလ္ အိႏၵိယနုိင္ငံ)